Co pewien czas w artykułach o przedwojennej Warszawie (a także na funpage na Facebook) prezentowane jest zdjęcie z Archiwum Państwowego w Warszawie.

Opis zdjęcia teoretycznie nie budzi zastrzeżeń "Młyn motorowy, Wolska 44", po prostu taki napis widnieje na szyldzie.
Ten sielski obrazek wpisuje się dobrze w legendę "wiejskiej Woli" która była na pograniczu Warszawy. Ale czy na pewno taki młyn stał tej okolicy?

Zaczynimy od datowania zdjęcia AP Warszawa twierdzi, że to lata 1915-17 czyli niemiecka okupacja Warszawy podczas I wojny. Trochę jednak nie pasuje widniejący na szyldzie napis: "Związek Robotniczych Spółdzielni Spożywców". Wiki podaje, że organizacja pod tą nazwą istniała dopiero od 1922
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85 … dzielczych

No dobrze powie ktoś, co za różnica 1922 czy 1917? Problem w tym, że ten odcinek Wolskiej został dobrze "obfotografowany" i w Referacie Gabarów są zdjęcia z okolicy poczynając na słynnym "Pałacyku Michla" (dom Michlerów, Wolska 40) a skończywszy na nie mniej słynnym "harabiaku" (Wolska 54)... trochę trudno uwierzyć, że w rejonie tak ścisłej zabudowy dało się wykonać to zdjęcie? (nie ważne czy w 1915 czy 1925, nawet zakładając, że ów młyn nie stał przy samej ulicy tylko gdzieś w głębi posesji).

ten fragment ulicy Wolskiej na filmiku zmontowanym przez funpage Jestem z Woli na podstawie zdjęć z Gabarytów
https://youtu.be/P_hC_Tuby_M?t=259

najwięcej wątpliwości budzi sama posesja Wolska 44

wprawdzie zdjęcie jest datowane na 1938 ale widoczna kamienica wygląda na "secesyjną" najpóźniej z początku XX w. ?

Po tych wątpliwościach przyjrzałem się bliżej owemu "Związkowi Spółdzielczemu". To była duża organizacja o czym można przekonać się z międzywojennej prasy i wydawnictw przez nią publikowanych (m.in "Spółdzielca"). Trudno uwierzyć żeby cała ta działalność miała miejsce w okolicach przedstawionych na zdjęciu z młynem. Jak wynika z Wikipedia w działalność tej "Spółdzielni" był zaangażowany Bolesław Bierut, który wymieniony jest w stopce jednego z wydawnictw z adresem Wolska 44


Artykuł z Kuriera Warszawskiego z 1925 pokazujący "zasięg" działalności


a dla bardzo zainteresowanych (a może tych którzy ciągle nie wierzą ze na Wolskiej 44 było raczej coś innego) sprawozdanie z działalność z rok 1920 wraz z adresem siedziby

cała treści tu: http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/do … a?id=29001

Podsumowując: zdjęcie przedstawia młyn należący do "Związku" który miał siedzibę na Wolskiej 44 ale jego lokalizacja była zapewne inna (na pewno nie jest to zdjęcie wykonane, na Wolskiej, "od ulicy")
Nie jestem wielkim znawcą ale pobieżna analiza planu Lindleya (1897), planu z nr działek z 1936 (historyczna UM) oraz zdjęć lotniczych z 1935 i 1945 nie bardzo pokazuje żeby takie zabudowania, w ogóle występowały w tej okolicy? (między Staszica a Płocką, nawet zakładając, że zdjęcie pokazuje wjazd od strony Górczewskiej na posesję albo od Staszica). Pozostawiam to jednak do oceny specjalistów w tej dziedzinie, których na Kolejce nie barkuje ;)