marcinguzek - 3.11.2019 13:31:28

Dokonałem na "Kolejce" kilku wpisów nt. Parku Moczydło i historii cegielni, która tam była przed II wojną, której właścicielem była rodzina Oppenheim
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/viewtopic.php?id=2725

zainspirowany książką "Kamienica pod Geniuszem" K. Toma, o rodzinie Oppenheim, zainteresowałem się początkami ich cegielnianego biznesu, w XIX wieku, oto co udało mi się ustalić;

W 1884 w opracowaniu o przemyśle w Królestwie Polskim, cegielnia Kohena i Oppenheima w Mokotowie, wymieniana jest jako jeden z największych producentów cegieł w okolicach Warszawy;
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1572777619.jpg
W większości źródeł z epoki, lokalizacja cegielni Oppenhaimów ogranicza się do podania ówczesnej podwarszawskiej wsi Mokotów;

udało mi się jednak znaleźć ogłoszenie z 1869, w którym podana jest dokładna lokalizacja cegielni, w majątku Głogowskiego, w Dobrach Mokotów lit. A oraz w Koloni 8 i 9 (dla zainteresowanych dość dokładna inwentaryzacja opisująca aż 5 pieców)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1572778209.jpg

w poszukiwaniach gdzie były te "Dobra Mokotów lit. A" pomógł mi przewodnik po okolicach Warszawy
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1572779709.jpg
o ile lokalizacje Henrykowa można dziś jeszcze ustalić (np. google), granica była by Dolna przy Puławskiej; natomiast "kolonia Magnusowej" była dla mnie zagadką, w której rozwiązaniu pomógł mi, nieoceniony Marek Pogorzelski ( https://www.facebook.com/mokowawpl/ ). Otóż nazwa ulicy Wiktorskiej pochodzi od Wiktora Magnusa opisywanego jako właściciela ziemskiego na Mokotowie (był on m.in inicjatorem budowy kolejki grójeckiej, a "Magnusowa" to zapewne jego Matka, Józefa wdowa po Karolu, wydawcy dzieł Szopena)

rzut oka na okolice Wiktorskiej z 1936 pozwala nam odnaleźć pozostałości po "Dobrach Mokotów lit. A" a także  opisane w ogłoszeniu Kolonie 8 i 9
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1572782058.jpg

na orto z 1935 widać wyraźnie glinianki pomiędzy Wiktorską a Odolańską (przy Kazimierzowskiej)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1572782297.jpg

w ramach akcji cały internet szuka glinianek na Mokotowie, roox dostarczył mi zdjęcie okolicy z lat 30.
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1572782752.jpg
a Kuba opisał zdjęcie: "dom po lewej Odolańska 32, widok na zachód, ta pierzeja to tyły Dąbrowskiego 31, 33, 35" (obaj Panowie http://warsawid.blogspot.com/ )

Przy tej okazji zdjęcie z artykułu ze Stolicy z 1962, który opisuje baraki koło glinianek przed II wojną, zwane "Pekinem" i znajdujące się tam glinianki
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1572783716.jpg
cały artykuł tu (str.12)
http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/docmetadata?id=925

Tam, gdzie dziś jest boisko i liceum Reytana, przed 1939 r. znajdowało się epicentrum nędzy na Mokotowie. Wznosiło się tu aż sześć prymitywnych budynków z norami zajmowanymi przez wiele rodzin, w przeważającej mierze bezrobotnych (...) w obecnym kwartale ulic Odolańskiej, Wiktorskiej, Kazimierzowskiej i al. Niepodległości pierwszy dom robotniczy stanął u schyłku XIX w. W pobliżu znajdowały się glinianki, które w latach 30. XX w. zaczęto zasypywać śmieciami wywożonymi z miasta. (S. Majewski "Wyborcza")

I na koniec powrót to XIX wieku, do czasów gdy powstawały cegielnie Oppenheimów; ryciny Gierymskiego, przedstawiające Mokotów w tym cegielnie, zamieszczone w Kłosach w 1882 (ze zbiorów M. Pogorzelski)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1572784063.jpg