Kolejka Marecka - zaciekawiamy Warszawą

A tak na marginesie...

Nie chcę tworzyć odrębnego wątku, ale znalazłem fajny kwiatek i chyba się nim z Wami podzielę. Oficjalny serwis samorządowy Sulejówka, do kompletu sławnych postaci, zapragnął sobie dodać także von Fritscha. Zabrali generała z Zacisza i uśmiercili u siebie, dodając nawet całkiem rzetelnie wyglądający opis zdarzenia:

(...) u zbiegu ulic: Kilińskiego i Hallera, w przypadkowej potyczce niemieckiego konwoju pancernego z żołnierzami 103 Batalionu Strzelców zginął niemiecki generał Werner von Fritsch

Oj, nieładnie. Mało Wam Piłsudskiego, Moraczewskiego, Paderewskiego... Na miejscu Zacisza zastanawiałbym się, czy czasem nie podjąć jakiejś akcji odwetowej. Całość tu: http://www.sulejowek.pl/upload/pomnik15wrzesnia2009.pdf

Przy okazji, wkleję co nieco na temat z kolejkowej strony. Wydawało mi się, że już tu o tym gdzieś było, ale forumowa wyszukiwarka na hasło "Fritsch" wyrzuciła jedynie niniejszy wątek. Tak więc:

22 września 1939, podczas niemieckiego oblężenia Warszawy, nieopodal linii kolejki miało miejsce jedno z wartych zapamiętania wydarzeń tej wojny. Na ulicy Łodygowej zginął były dowódca niemieckich sił lądowych, jeden z twórców potęgi Wehrmachtu, generał pułkownik Werner von Fritsch - jedyny niemiecki generał poległy podczas kampanii wrześniowej. Pan Czesław Strzałecki wspomina:

"Generał w otoczeniu dowódców obserwował właściwie przez lornety linie obrońców, kiedy z poddasza domu przy ul. Wschodniej 2, z odległości około 150 metrów padł pojedynczy celny strzał, który oddał niezidentyfikowany polski żołnierz, który się tam schronił, po odcięciu odwrotu do swojego oddziału. Słyszałem o tym od kilku podobno naocznych świadków, bo właśnie w tym domu zamieszkałem w kwietniu 1945 roku. (...) Nieżyjący już mój starszy kolega śp. Inż. Jurek Romaniak - wówczas 5 czy 6-cio latek opowiadał, że ojciec śp. Władysław Romaniak kazał mu w ogródku przy Wschodniej 2 zakopać mundur owego żołnierza snajpera, który schronił się będąc maruderem pomiędzy liniami frontu: Niemcy w Ząbkach i Drewnicy, Polacy na linii ulic Kraśnickiej i Trockiej - aby przebrać się w cywilne ubranie. Śp. Pan Bronisław Rosa z maleńkiego domku przy ul. Lewinowskiej 33 (wówczas przy-budówka do północnego szczytu wyższego domku przy Wschodniej 2) twierdził, że żołnierz przebierał się u niego, kiedy zobaczył generała o 100 - 150 metrów od siebie. Wszedł na strych i stamtąd strzelił przez uchyloną klapę wejścia na dach. Owa klapa dachu p. Rosy i okienko p. Romaniaka dzieliła odległość 2-3 m. (...) W 1940 roku Niemcy ogrodzili tutaj około jednego hektara terenu białym, na metr wysokim murkiem, ze stalową bramą od strony szosy do Ząbek (od Łodygowej). Przez sam środek przeprowadzili alejkę wyłożoną betonowymi płytami, w szpalerze ozdobnych krzewów. Alejka kończyła się okrągłym placykiem z dwu - metrowym granitowym cokołem (był to chyba monolit). Spiżowa tablica informowała co i jak. po wojnie zaraz zniknęła. Na cmentarzu tym, pod bardzo wysokim starym murem (pofolwarcznym - od strony Ząbek), było dwa lub trzy szeregi kilkudziesięciu grobów. Jedne typowe groby żołnierskie, prawdopodobnie żołnierzy niemieckich. Inne, ubogie i ledwie zaznaczone skromnymi krzyżami, to groby ofiar ludzi pomordowanych w sąsiednim podobozie koncentracyjnym. Znajdował się on u zbiegu ulic Lewinowskiej i Łodygowej, tam gdzie teraz są ogródki działkowe. Na Łodygowej na wprost ruin bramy Obozu, czerniał zaryty lufą w bagnie wrak rozbitego czołgu "Pantera" z czarnym krzyżem na wieżycy (pamiątka z 39 lub 44 roku). Kilka lat po wojnie granitowy obelisk wywieziono, groby ekshumowano, mury okalające rozebrano, a teren przeznaczono na przydomowe ogródki działkowe, dla okolicznych mieszkańców."

Ambitni samorządowcy. Chcieli jeszcze bardziej rozsławić swoje miasto. A może by tak na razie zadbali o dworek o swojskiej nazwie Siedziba? Nie wygląda najlepiej

(w końcu tak też można tworzyć historię)

Piękny ten opis. Bardzo też podoba mi się konkluzja - gdyby nie zabito wówczas von Fritscha, rzeczona kolumna pancerna z pewnością szturmem wzięłaby Pragę. Tak przynajmniej rozumiem zdanie:
Na pewno uratowali Pragę od masakry w stylu przypominającym wyczyn niesławnej pamięci marszałka Aleksandra Suworowa

Wracając do wydarzeń. Jaka tam też jest podana data? 15 września? Nielitościwi mieszkańcy Sulejówka uśmiercili generała o tydzień wcześniej, niż mu to później napisano na zaciszańskim obelisku:



I o co tu chodzi? Tym razem chyba nawet nie o kasę. 15 września 1939, Niemcy - ponoć w odwecie za śmierć dowódcy - rozstrzelali około 100 mieszkańców miejscowości Cechówka, Miłosna, Długa Szlachecka i Zorza. Komuś chyba przyszło do głowy, że byłoby fajnie, gdyby było to związane z upolowaniem von Fritscha. Ot, co.

Śp. ksiądz Tischner też nieźle mówił o prawdzie. Według jego klasyfikacji, tu mamy tę ostatnią.

Gdzieś (gdzie? - zabijcie, teraz nie pamiętam) czytałem, że w Strudze odbyły się uroczystości pogrzebowe von Fritscha (mniejsza, co to było - jak zwał, tak zwał - coś związanego z jego śmiercią). Nie wydawało mi się to prawdopodobne (w końcu po drodze jest całkiem okazały kościół św. Izydora w Markach) aż do teraz. Więc chyba jednak.

Przepiękne, wielkie dzięki

Znam tę historię, choć widziałem ją podaną w nieco mniej uczesanej formie. Zbyt mało wiem i zbyt wiele innych zagadnień mam na tapecie, żeby teraz się nad tym zastanawiać. Ano, różnie mogło być, chociaż... (coś tam sobie myślę, wiadomo )

Jak już pisałem - zbyt mało wiem. Póki co, znam obie wersje i na tym chwilowo muszę poprzestać. Ale, gdyby ktoś miał ochotę podyskutować, chętnie poczytam