Kolejka Marecka - zaciekawiamy Warszawą



Forum Stowarzyszenia

Ogłoszenie

Aktualności - www.facebook.com/sopw.kolejka.marecka Aktualności - www.facebook.com/sopw.kolejka.marecka


#1 15.07.2017 13:54:04

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Glinianki na Kole

Cegielnia na terenie dzisiejszego Stadionu Olimpii i Parku Moczydło

Informacje nt. istnienia cegielni w tym rejonie można zaczerpnąć z inwentaryzacji zniszczeń wojennych, Biura Odbudowy Stolicy, z lat 1945/46.
SzukajWArchiwach.pl

Cegielnia zaznaczona jest na szkicu sytuacyjnym i opisana pod adresem Inowrocławska 7, budynki jednak po wojnie już nie istniały
https://images81.fotosik.pl/877/02faab115024fe57med.jpg
https://images82.fotosik.pl/878/86f6e256e5fd4d1amed.jpg

Zabudowania cegielni wyraźnie widać na zdjęciach lotniczych z 1936 (cień wysokiego komina, zaznaczono na czerwono).
https://images82.fotosik.pl/878/56d94b83e040ef25med.jpg
Cegielnia znajdowała się na środku dzisiejszego stadionu Olimpii (dawna ulica Inowrocławska to główna aleja Olimpii wiodąca od bramy przy Górczewskiej do jeziorek dzisiejszego Parku Moczydło). Dla ułatwienia lokalizacji na zielono znaczono istniejący przedwojenny budynek Górczewska 62/64 (dawny TKKF, bar MASH a obecnie serwis komputerowy); na niebiesko przedwojenna Fabryka Pomocnicza dla Przemysłu Lotniczego i Samochodowego, Zagłoby 7 (nie odbudowana po wojnie)

W książce Informacyjno adresowej Cała Warszawa z 1930 działki z adresów Inowrocławska 5,7,9,11 należą do Uszer Oppenheim;
https://images81.fotosik.pl/877/0e1aee668b97a574med.jpg

Podobnie działki na których są „glinianki”
https://images83.fotosik.pl/877/f09f30b2df0fed65med.jpg

przypisane do adresów Magistracka 1,3,5,7 i należą do Oppenheim (bez imienia)
https://images84.fotosik.pl/877/c7fcce4ec5cb3710med.jpg

Własność gruntów nie przesądza o tym czy Uszer Oppenheim był właścicielem cegielni;
W przedwojennych książkach teleadresowych/taryfach/ i książkach telefonicznych nie znalazłem żadnych informacji o Cegielni (czy jakimkolwiek innym zakładzie) przy Inowrocławskiej 7. Nie ma też żadnej fabryki ani innego biznesu Uszera Oppenheima.

Jedyne co udało mi się ustalić to, że w 1914, Uszer Oppenheim był jednym z wielu donatorów Domu Pomocy dla Sierot przy Krochmalnej 92 (prowadzonego przez Korczaka) . Ireneusz Zalewski wymienia go jako właściciela kamienicy w Warszawie w książce „Echa dawnej Warszawy”.

Jeżeli ktoś ma informacje o historii tej cegielni byłbym wdzięczny!
Moja babcia (ur. 1918) wspominała, że zalanie kopalni gliny było na tyle szybkie, że nie zdążono usunąć infrastruktury kopalni w tym torów do wagoników, które były na dnie wykopów. Porównanie zdjęć lotniczych z 1936 i 1945 pokazuje, że glinianki zmieniły zdecydowanie kształt – czy był to efekt zalania?

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (29.10.2017 11:03:14)

Offline

 

#2 15.07.2017 19:03:33

chrisfox

administrator

status 1
GG? ni mom i nie bede mioł
Skąd: z getta
Zarejestrowany: 8.03.2007
Posty: 11918
WWW

Re: Glinianki na Kole

Rewelacja, już to inni zauważyli na facebooku. Jeśli można, ja też pozwolę sobie na naszym fb niniejszy tekst nieco popromować


Rozczyn dzieł Marksa wlany w bydląt czaszki
Wytwarza z mózgiem przedziwną miksturę

Offline

 

#3 15.07.2017 20:12:49

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

chrisfox napisał:

Rewelacja, już to inni zauważyli na facebooku. Jeśli można, ja też pozwolę sobie na naszym fb niniejszy tekst nieco popromować

dzięki fb wiemy trochę więcej o tej Cegielni
Kolonia Wawelberga Stowarzyszenie Mieszkańców i Przyjaciół
https://images81.fotosik.pl/916/d459bd51cb948fd7gen.jpg
Cegielnia Kohen i Opennhein
Lub Koło Opennhein
fot. Andrzej Chybowski

Historia Kolonii Wawelberga
6 maja 1898 roku na placu przy Górczewskiej 15 stanęło 3 miliony cegieł.
Zamówienie było tak duże, że prawdopodobnie nie mogło być zrealizowane przez jedną cegielnię. Powierzono je kilku zakładom znajdującym się w najbliższej okolicy.

Kolejne zdjęcie z forum Fb "Cegły z Sygnaturami"; cegła KO (Kohen i Oppenheim), fragment zdjęcia wykonanego przez Marcina Strzałkowskiego, elewacja budynku Górczewska 122
https://images82.fotosik.pl/918/3025f57c3df04e25gen.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (25.11.2017 10:40:25)

Offline

 

#4 16.07.2017 16:18:31

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Pisałem poprzednio, że nie znalazłem żadnych twardych dowodów o własności cegielni na Inowrocławskiej 7 przez rodzinę Oppenheim.

Okazuje się że rodzina Oppenheim była "cegielnianymi" potentatami końca XIX w. Ich działalności zawdzięczamy nie tylko Park Moczydło ale i Park Szczęśliwice Historia Parku Szczęśliwice. Nie ma jednak dowodów na pokrewieństwo Oppenhaimów ze Szczęśliwic z Uszerem Opehaim z Koła.

z książki "Materiały do historii PPS" dowiadujemy się że w 1897, Cegielnia "Górczewska Droga" zatrudniała 80 pracowników (łącznie wszystkie cegielnie ok 300 osób);
tak więc mamy "twarde" dowody na to, że rodzina Oppenheim była właścicielami "glinianek na Kole"
https://images83.fotosik.pl/877/9cc3b3d24a80dc2amed.jpg

przy okazji ulica przy której znajdowała się cegielnia na Kole nazywała się w 1919 Cegielniana
https://images83.fotosik.pl/877/325e7c1cafba571amed.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (29.10.2017 11:39:14)

Offline

 

#5 22.07.2017 20:35:18

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Witam, wszystkich zainteresowanych historią Glinianek na Kole (obecnie Park Moczydło)
Cegielnia znajdująca się w miejscu dzisiejszego Parku Moczydło, występowała pod nazwą Kohen i Oppenheim. Maiła ona adres w 1917, Koło 70.
https://images81.fotosik.pl/877/5cc6bc4eeb978c65med.jpg
Chociaż Koło było już formalnie częścią Warszawy (od 1916) użyto jeszcze starego numeru "gminnego". Pełna nazwa hipoteczna działki na której zlokalizowano cegielnie była "Kolonia we wsi Koło nr 162/70"

Cegielnia działał już, na początku lat 80tych XIXw (nie wiadomo jednak kiedy powstała)
ogłoszenie z "Kurjera Warszawskiego" z 1881
https://images83.fotosik.pl/877/ad613aa55f0e84abmed.jpg

W tym samym czasie na Woli działała druga cegielnia, należąca również do Uszera Oppenheim, prawdopodobnie starsza, mieściła się pod adresem Górczewska Droga 4. (to również dzisiejszy adres Górczewska 4). Taryfa z 1883
https://images81.fotosik.pl/877/48e4302c2db5f5dcmed.jpg

Znana pod nazwą "Openheim, Górczewska Droga", może być mylona z cegielnią na Kole (to samo nazwisko, podobna lokalizacja, przy Górczewskiej)
Księga Adresowa Warszawy 1896:
https://images84.fotosik.pl/877/a7df0cf112e9d1e2med.jpg
tu inicjał imienia Oppenheim M. od Mordka (hebrajskie Mordehai)

Wydaje się, że pod koniec XIX, zakończono wydobycie i zasypano gliniankę.
Ogłoszenia "Kurjera Warszawskiego" z 1886
https://images82.fotosik.pl/879/01cda52e92ccd770med.jpg

Właściciel obydwu cegielni zmarł w 1930 w wieku 74 lat, pochowany jest na Cmentarzu Żydowskim przy Okopowej
https://images81.fotosik.pl/877/31d86c284e1c31b8med.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (29.10.2017 11:55:40)

Offline

 

#6 29.07.2017 20:33:31

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Prawdopodobnie w związku ze śmiercią w 1930 Uszera Oppenheim jego firma została zamknięta w 1935
https://images81.fotosik.pl/913/43a9a14308901560gen.jpg
Informacja z Monitora Polskiego z 8 lutego 1935

Tak więc najwcześniejsze potwierdzone informacje, o istnieniu cegielni Oppeheim'a, na Kole, pochodzą z 1881 a cegielnia pod jego firmą przestała działać w latach 1930-35.
W 1937 pojawiają się informacje o produkcji w Cegielni na Kole pod tym samym adresem przez S. Grosmana ... ale to temat na osobny wątek

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (22.11.2017 14:56:36)

Offline

 

#7 18.08.2017 21:49:06

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Cegielnia na Glinkach Kole w latach 30tych
Jak pisałem poprzednio pod koniec lat 30tych XX w. po śmierci Oppenheim'a, cegielnię na Kole prowadził Stanisław Grosman
https://images84.fotosik.pl/913/eebefe6002f80349gen.jpg

Grosman używający polskiego imienia Stanisław nazywał się właściwe Szlama-Zelik i od 1937 był włascielem znanej cegielni z Otwocka "Teklin"
Co ciekawe w akcie kupna Teklina podał adres zamieszkania Inowrocławska 5, czyli murowany dom pietrowy dla robotników cegielni (który nie cieszył się dobrą sławą). Ciekawe czy Grosman tam rzeczywiście mieszkał ??
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1699036754.jpg

ze strony: Cegielnia Teklin na Fb

wg Przeglądu Budowlanego, cegielnia w 1936 produkowała rocznie 3 mln cegły "ręcznej" cr (w przeciwieństwie do nowocześniejszych cegielni gdzie produkowano "cegłę maszynową" - cm)
https://images82.fotosik.pl/914/95d108af240c842fmed.jpg
Jak widać, w okolicy nie było w tym czasie zbyt wiele cegielni mechanicznych (cm) a wielkość produkcji, cegielni na Kole, nie specjalnie odbiegała od okolicznej konkurencji.

Cegielnia działa do września 1939. Wspomnienia Pani Sylwestry Sielużyckiej:
"przed naszym domem była cegielnia (nie pamiętam jak, nie Magistracka), olbrzymi komin, ten komin, który zapamiętałam, tam cały czas wypalali cegle. […]  grunt podmokły, bo to niedaleko były takie glinianki na Kole"
ze strony: Archiwum Historii Mówionej

Cegielnia została prawdopodobnie zniszczona w czasie powstania.
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1555187209.jpg
czerwona strzałka oznacza ślady po cegielni

Na koniec jedno z nielicznych zdjęć okolicy, jakie udało mi się znaleźć, gdzie możliwe widać komin cegielni na Inowrocławskiej 5;
zdjęcie przedstawia gospodarstwo ogrodnicze Moszyńskich na ul. Moczydło 9. Inspekty znajdowały się na północ od zabudowań gospodarczych i domu czyli teoretycznie w tle widać Górczewską, komin cegielni (na czerwono) i Fabrykę na Zagłoby 7 (na niebiesko).
https://images82.fotosik.pl/914/3fdc0de7415edc8bgen.jpg

Podobne ujęcie komina Oppenheima tym razem z terenu glinianki Merenholtz'a przy Elekcyjnej (dziś niecka amfiteatru Parku Sowińskiego)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1676441886.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (4.11.2023 12:22:54)

Offline

 

#8 23.08.2017 22:52:28

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Na podstawie informacji, które tu zebrałem umieściłem na Wikipedii artykuł >>
Uszer Oppeheim na Wiki

CEGIELNIA GÓRCZEWSKA 4

Cały czas miałem jednak wątpliwości co do lokalizacji cegielni pod adresem  Górczewska (droga) 4. W tym miejscu, jeszcze w 1861, Alexander Ohm prowadził gospodarstwo warzywne ("ogród").
https://images83.fotosik.pl/925/317b6f180f9acbedgen.jpg
Wg Taryfy z 1883: nr hipoteczny 3112b, Górczewska Droga 4 należy już do Uszera Oppenheim.
https://images81.fotosik.pl/877/48e4302c2db5f5dcmed.jpg
Ogłoszenie o zasypaniu glinianek  jest z 1886 a cegielnie w tamtych czasach eksploatowały złoża gliny ok 40 do 70 lat.
https://images81.fotosik.pl/926/543f301edc7f6759gen.jpg

Znalazłem jednak na MAPSTER mapę, która potwierdza istnienie glinianek na rogu Młynarskiej i Górczewskiej
https://images81.fotosik.pl/926/4562358f9b6c901cgen.jpg
Mapa powstała po 1875, ponieważ jest zaznaczona linia kolei obwodowej
Mapster publikuje również MAPA GEOLOGICZNA WARSZAWY DAWNE GLINIANKI I STAWY WARSZAWY z 1936 tu również widać oznaczone na zielono stawy u zbiegu Górczewskiej i Młynarskiej (mapa pokazuje dawne XVIII i XIX wieczne zbiorniki wodne na terenie Warszawy)
https://images84.fotosik.pl/878/91bb57f43509c56bmed.jpg

Podobnie ładnie widać gliniankę/staw na wydanym w 1897 Planie Lindleya, możemy zobaczyć tu również kamienicę Górczewska Droga 4
https://images81.fotosik.pl/1004/6a2b346523b8914dgen.jpg

Z taryfy 1905 wynika, że wspólnicy pozbyli się już posesji (należała do hr Tyszkiewicza)
https://images81.fotosik.pl/1004/894e49967ea2b157.jpg
kto pilnie śledził taryfy, zauważył zapewne że pod adresem Górczewska Droga 3, więc na przeciwko Oppenheima mieszkał Dawid Zysman również właściciel cegielni na Woli

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (25.02.2018 19:24:25)

Offline

 

#9 5.09.2017 20:57:43

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Isser Kohen współwłaściciel Cegielni

Dotychczas większość informacji dotyczyła Oppeheima. O drugim wspólniku jest znacznie mniej informacji, jakby chciał pozostać w cieniu?
Wg hipoteki znajdującej się w Archiwum Państwowym w Warszawie oddział w Milanówku nazywał się Isser Simchowicz (Симховичъ) Kohen.
Otczestwo sugeruje że jego ojciec nazywał się Szymcha/Symcha. Zmarł ok 1925.

Po śmierci Kohena jego udziały odziedziczyły 3 córki. Wtedy też zarejestrowano spółkę dla dalszego prowadzenia cegielni, o czym informuje "Tygodnik Handlowy"
https://images83.fotosik.pl/1008/3049a7499b4b9c0c.jpg

Z hipoteki wynika, że Isser Kohen był równoprawny współwłaścicielem działki gdzie była kopalnia gliny i cegielnia (choć większość taryf wymienia tylko Oppenhiema).
Znalazłem tylko jeden dokument z jego pełnym imieniem potwierdzający, że Panowie Kohen i Oppeheim prowadzili również wspólnie cegielnie przy Górczewskiej (drodze) 4. Taryfa domów Miasta Warszawy i przedmieścia Pragi z 1889 (przy okazji 3111c, Górczewska 3, Zysman Dawid również właściciel cegielni na Woli)
https://images83.fotosik.pl/1008/ed3a0f949e31fc93.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (4.03.2018 10:50:03)

Offline

 

#10 10.09.2017 17:29:27

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Historia Glinianek na Kole w XIX w

Eugeniusz Szwankowski w swojej książce "Place i ulice Warszawy" tak opisuje wieś Koło w XIX wieku. " młyny wodne zaczynają być wypierane przez wiatraki stojące po obu stronach drogi Obozowej jak również drewniane domy młynarzy. Po zachodniej stronie znajdowały się dwie cegielnie oraz liczne glinianki"
za fb Moje Osiedle Koła - polecam dużo ciekawych informacji o Kole

Najstarszy plan okolic Warszawy, do którego udało mi się dotrzeć, z 1856 gdzie widoczny jest staw/glinianka w okolicach dzisiejszego Parku Moczydło;
oznaczono skrzyżowanie Elekcyjnej z Górczewską, gwiazdki pokazują skrzyżowanie ul. Moczydło z Górczewską (późniejszy wiadukt kolei obwodowej) i Gostyńskiej z Płocką
https://images82.fotosik.pl/1010/a93238dd6f5ceaaemed.jpg

Poniżej fragment planu Warszawy z 1867, na zielono ul. Moczydło (dziś teren Parku Szymańskiego)  oraz Gostyńska na niebiesko Obozowa (Górczewska i Młynarska są opisane na planie); gwiazdki jak poprzednio
https://images83.fotosik.pl/1008/2953f6d162c582e8med.jpg

1874
https://images83.fotosik.pl/1008/26a471d6b303c032med.jpg

Publikowany już fragment mapy wojskowej z ok 1886 (na pewno po 1876 ponieważ jest linia kolei obwodowej), przy okazji zaznaczone glinianki przy Górczewskiej 4 (skrzyżowanie z Młynarską) tj. druga, zapewne starsza, cegielnia Kohena i Oppenheima
https://images83.fotosik.pl/1008/c58a9a9c05bd5ab6med.jpg

znane zdjęcie lotnicze cegielni na Inowrocławskiej z 1935, ponownie oznaczone charakterystyczne punkty - wiadukt kolejowy na Górczewskiej i skrzyżowanie Gostyńskiej i Płockiej
https://images81.fotosik.pl/1009/12f41ae09e3bbc0amed.jpg

oraz układ ulic po wojnie, w tym rejonie, dla lepszej orientacji
https://images81.fotosik.pl/1009/458833980c395a59med.jpg

wg Hipoteki do której udało mi się dotrzeć Kohen i Oppenheim kupili działki gdzie obecnie jest Park Moczydło w 1893. Nie wiadomo jednak czy wcześniej działała w tym miejscu cegielnia a jeżeli była do kogo należała. Wcześniej, w 1850 działki na terenie Moczydła odsprzedali właściciele Dóbr Czyste i Wielka Wola, rodzina Biernackich herbu Poraj. Biernaccy mieli cegielnie w okolicach Karolkowej może wcześniej również na Kole?

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (4.03.2018 11:49:09)

Offline

 

#11 4.10.2017 16:09:52

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Hipoteka terenów dzisiejszego Parku Moczydło

Hipoteka trenów dzisiejszego Parku Moczydło znajduje się w Archiwum Państwowym w Milanówku.
Można się z niej dowiedzieć, że Isser Kohen i Uszer Oppenhiem nabyli w latach 1892/93 kilka działek od rożnych właścicieli, na których później wydobywali glinę i założyli cegielnię (pierwsze informacje o funkcjonowaniu cegielni na Kole pochodzą z 1897)
Jak pisałem w poprzednim poście, działki te pierwotnie należały do rodziny Biernackich herbu Poraj właścicieli dóbr Czyste i Wielka Wola.
Od ok 1850 do 1892/93 działki kilkakrotnie zamieniały właścicieli. W przetłumaczonych (z rosyjskiego) dokumentach nie ma jednak żadnych informacji o istnieniu w tym miejscu cegielni wcześniej.

Tereny dzisiejszego Parku Moczydło należały do Kohena i Oppeheima i ich spadkobierców do 1939.
31 sierpnia 1939 Zarząd Miasta Warszawy (Magistrat) podpisał ze spadkobiercami umowę kupna terenów cegielni wraz z gliniankami. Cena sprzedaży wyniosła 250.000 ówczesnych złotych (średnia pensja urzędnika wynosiła ok 250zł a samochód FIAT 500 kosztował ok 5400zł).

Z informacji w przedwojennej prasie, wynika że władze Warszawy prowadziły zorganizowaną akcję zasypywania dawnych glinianek przez zwałkę śmieci. Prawdopodobnie taki był cel nabycia tych terenów
https://images84.fotosik.pl/1008/da7a94e798442349med.jpg

Porównanie zdjęć lotniczych z 1936 i 1945 wskazuje, że zasypywanie największego stawu odbywało się pomimo okupacji.

1935
https://images83.fotosik.pl/1008/c917a5d21a0c688emed.jpg

1945
https://images82.fotosik.pl/1010/96f756cb0c18cab8med.jpg

Powojenna decyzja o zwałce gruzów ze zburzonej Warszawy w tym miejscu, mogła wynikać z tego, że miejsce już należało do miasta. A jeszcze przed wojną zadecydowano zorganizowaniu tu zwałki śmieci i o zasypaniu największej glinianki.
Dla porównania aktualne zdjęcie lotnicze. Na czerwono zaznaczony pub na terenie parku przy Czorsztyńskiej (dawna wypożyczalnia nart i sanek przy górce) jak widać Górka Moczydłowska jest w miejscu zasypanego, największego stawu.
https://images81.fotosik.pl/1009/c6bfe3b0eb05388fmed.jpg

Na koniec ciekawostka z umowy. Jak pisałem wcześniej w latach 1892/93, Kohen i Oppenheim skupili kilka działek od różnych właścicieli. Działki te były jednak dzierżawą (emfiteutyczną podobna do wieczystej). Żeby stać się właścicielami dziedzicznymi, musieli rozliczyć się z czynszów dzierżawnych z Biernackimi. Hipoteka opisuje dość skrupulatnie te operacje dokonywane u Notariuszy. Prawdopodobnie przez nieuwagę pominięto jedną z działek, z której czynsz dalej przysługiwał Biernackim (w 1939). Prawdopodobnie, Zarząd Miasta aby uniknąć kłopotów, polecił sprzedającym uregulować tą sprawę. Tak oto w 1939 Maria Julia Teodora Biernacka otrzymała odszkodowanie w wysokości ponad 6000zł (co starczyło na dobry samochód). Należy zaznaczyć, że Biernaccy nie ubiegali się o te pieniądze. Najprawdopodobniej, w ogóle o swoich prawach nie wiedzieli a rodzinę reprezentował przy podpisaniu umowy adwokat. Maria Biernacka miała wtedy 88 lat a urodziła się gdy jej przodkowie sprzedali po praz pierwszy prawo do dzierżawy gruntów na terenie dzisiejszego Parku Moczydło.
https://images81.fotosik.pl/1009/d09a40ca61be17c8med.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (4.03.2018 16:01:50)

Offline

 

#12 22.11.2017 13:05:30

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Spadkobiercy Uszera Oppeheim

Ostatnio za sprawą komisji weryfikacyjnej  stało się głośno o działce na której stała kamienica Sienna 29

Uszer Oppenheim został właścicielem kamienicy ok 1894
https://images84.fotosik.pl/912/f411f03e289fee8bmed.jpg

Po jego śmierci majątek odziedziczyły dzieci Rubin Oppenheim i jego siostra Chana Małka, po mężu Tugendreich.
Poniżej fragment księgi wieczystej obecnych terenów Klubu Olimpia gdzie wpisano ich jako współwłaścicieli:
https://images81.fotosik.pl/912/cd9e5db74bacdac6med.jpg

Rubin (używający polskiego imienia Roman) jest podany jako właściciel Sienna 29 w taryfie z 1939
https://images84.fotosik.pl/912/837eac2a01bc9010med.jpg

Niestety nie przeżył wojny, zginął prawdopodobnie w Getcie warszawskim w 1943 roku
https://images81.fotosik.pl/912/94a1ad19c3ebff5bmed.jpg
powyżej zeznanie złożone w 1962, w instytucie Yad Vashem przez jego żonę Helenę. Ciekawostką jest, że mogła być ona Polką (panieńskie nazwisko prawdopodobnie Oleszyńska)

Jak podaje Ewa Andruszkiewicz: Chana Małka Tugendreich (siostra Rubina i córka Uszera) przeżyła wojnę. 28 czerwca 1947 r. przed notariuszem w Tel Awiwie udzieliła krakowskiemu adwokatowi Ludwikowi Laustbaderowi pełnomocnictwa do „przeprowadzenia reprywatyzacji, zabezpieczenia i odebrania w posiadanie położonych w Warszawie następujących nieruchomości – Królewska 31, Sienna 29 i Inowrocławska na Woli”.

Królewska 31 była siedzibą biura cegielni, tam też mieszkali prawdopodobnie Oppenheimowie. Wybudowana dla nich w 1904, widoczna na w głębi ulicy, ta wysoka z "skrzydlatym geniuszem" na dachu. Zdjęcie datowane 1910
https://images83.fotosik.pl/938/cbb121f2d419d900gen.jpg

Ciekawa natomiast jest informacja o "Inowrocławskiej na Woli". Jak pisałem poprzednio dawna Inowrocławska to główna alejka Olimpii biegnąca od bramy przy Górczewskiej (koło myjni).
https://images82.fotosik.pl/887/6891c78332adcf46med.jpg
Adres cegielni był Inowrocławska 7. Spadkobiercy Kohena i Oppenheima sprzedali jednak tereny cegielni i glinianek w 1939 władzom Warszawy. Czy to zwykła pomyłka? Czy może rodzina Oppenheim zachował działkę np. Inowrocławska 5 gdzie był budynek mieszkalny zamieszkały częściowo przez robotników cegielni?
https://images81.fotosik.pl/913/7e8d7022bc76771fgen.jpg
fragment taryfy z 1939, gdzie Inowrocławska 5 należy ciągle do Kohena i Oppenheima (a raczej ich spadkobierców)
https://images82.fotosik.pl/914/7f15e9913b205152med.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (16.12.2017 10:25:45)

Offline

 

#13 4.03.2018 17:08:36

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Kto jest odpowiedzialny za dzisiejszy kształt stawów na Glinkach?

Oto fragment Planu Lindley'a z 1897.
https://images82.fotosik.pl/1010/3f12425a2c1b4b15gen.jpg

Widać wyraźnie Al. N. Żmichowskiej. To główna alejka glinek biegnąca od Deotymy do Górki. Widoczna jest również dochodząca do niej dana Inowrocławska, obecnie główna alejka Olimpii od bramy przy Górczewskiej (przy myjni) do Górki. W orientacji w terenie może pomóc również przejazd przez tory na Zawiszy (wiadukt wybudowano ok 1924).

Jak widać stawy wyglądały inaczej. Jak pisałem wcześniej Kohen i Oppeheim nabyli tereny dzisiejszego parku i rozpoczęli eksploatacje gliny ok 1892. Należy więc zakładać, że plan oddaje wygląd stawów gdy nabyli te tereny. Pisałem również, że zbiorniki wodne na tym terenie oznaczone są już na planach z połowy XIX w. Prawdopodobnie kontynuowali wydobycie z okolic "prawego stawu" (bardziej na wschodzie bliżej linii kolejowej). Na prezentowany w poprzednich postach staw ten w latach 30. był największy. Po 1939 rozpoczęto zasypywanie go śmieciami a powojnie powstała w tym miejscu Górka z gruzów zburzonej Warszawy.

Na planie Lindley'a nie widać natomiast stawu najbardziej dziś zbliżonego do Deotymy, potocznie zwanego Zagajami (od nazwiska gospodarzy, którzy mieli gospodarstwo, na przeciwko stawu jeszcze w latach 70.). Należy założyć więc że ten staw zawdzięczamy Kohenowi i Openhaimowi i że powstał on po 1892 czyli ma ok 120lat.
https://images83.fotosik.pl/1008/be146408b76814b2gen.jpg
Zagaje, ostatni staw po prawej stronie. Widoczne zabudowania gospodarstwa Zagajewskich, od których wzięła się potoczna nazwa stawu.

Co natomiast z największym stawem? Po którym, w latach 70/80 pływały rowery wodne? Na zdjęciu z 1935 prawie go nie ma? Natomiast na zdjęciu z 1945 ma już obecny kształt.

1935
https://images84.fotosik.pl/1009/1fdbb34fc41f4675med.jpg

1945
https://images82.fotosik.pl/1011/eccc315fa729f513med.jpg
czerwonym punktem oznaczono dzisiejszy pub, Czorsztyńska 1 (dawna wypożyczalnia nart i sanek)

Spotkałem się w prasie z lat 30. wzmianki o "kopaniu nowych glinianek" na terenie Koła. Jednak bez precyzyjnego określenia o jakie miejsce chodzi?
https://images83.fotosik.pl/1008/f613957027f78d24med.jpg

Jak pisałem poprzednio po śmierci Oppenhaima w 1930, prowadzenie cegielni przejął Stanisław Grossman.
https://images84.fotosik.pl/1009/a126f04e582d5d5dmed.jpg

poniższy artykuł może rzucić światło jak powstał największy dziś staw:
https://images81.fotosik.pl/1009/bf232c8054d974c5.png
https://images82.fotosik.pl/1010/ac278a30f25b9fcd.png

W opracowaniach na temat powstania "Parku Moczydło" spotkałem się ze stwierdzeniem, że kopalnie gliny "zalano". Rzeczywiście porównując zdjęcia 1935 i 45 można odnieść wrażenie że dawne tereny kopalni zostały zalane? Możliwe, że był to naturalny proces? Zasypywanie przedwojennego największego stawu najpierw śmieciami a potem gruzami mogło spowodować przedostawanie się wody do niecki po dawnej kopalni gliny Grossmana?

ps. z ostatniej chwili Wojtek Kulik z fejsbukowego z fun page Cegły z Sygnaturami (polecam) twierdzi, że to cegła z naszych Glinek od Grossmana (St. G. inicjały) Cegła znaleziona w starej kamienicy przy Górczewskiej więc pasowałoby?
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1676442430.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (15.02.2023 07:30:05)

Offline

 

#14 8.03.2018 01:11:56

J23

Moderator

Zarejestrowany: 18.08.2013
Posty: 1665

Re: Glinianki na Kole

Trzy zdjęcia datowane na 1955r.:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1520466508.jpg

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1520466587.jpg

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1520466627.jpg

Widok z Górki (lata 60-te):

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1520466688.jpg

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1520466748.jpg

Widoczne domy przy Żmichowskiej:

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1520466935.jpg

A to prawie wygląd obecny (lata 60-te):

http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/454_1520466978.jpg

Offline

 

#15 24.03.2018 12:27:00

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

to ja się pochwalę ze swojej kolekcji:

https://images84.fotosik.pl/1024/7f20e1feb616f19bgen.jpg
tygodnik Stolica, późne lata 50. w 1958 uruchomiono autobus 145 z pętli na Deotymy, w dolnym rogu widać chyba wiatę autobusową. Zdjęcie wykonane z dachu kościoła przy Deotymy (stawiam na Z. Siemaszko bo on lubił z tego miejsca fotografować)

następne, chyba robione tego samego dnia? szerokokątnym obiektywem? też ze Stolicy (niestety jakość paskudna)
https://images81.fotosik.pl/1025/84e69bc1cc6f2c2cgen.jpg

Stolica 1955, (chyba zrobione z hotelu robotniczego? Ciołka 10a dziś Urząd Pracy? )
https://images84.fotosik.pl/1024/232a15ff96e95376gen.jpg

Stolica 1956
https://images84.fotosik.pl/1024/a9bbd3044c5c4cf6gen.jpg

Ok 1960 rozpoczęto porządkowanie terenu i zakładanie parku
Teraz seria kilku zdjęć pokazujących Żmichowskiej i jej zabudowę, która utrzymała się do ok 1973/74 kiedy "uporządkowano" pozostałą część parku przy Olimpii

https://images81.fotosik.pl/1025/c072c636d7f484f4gen.jpg
Stolica 1962 (zdjęcie zapewne trochę wcześniejsze, nie ma bloków przy Deotymy) , widać "aleję" N. Żmichowskiej z pozostałymi jeszcze przez kilka lat gospodarstwami

Słynne kominy tzw "starej kotłowni na Franka", więc zdjęcie prawdopodobnie z 1962; teren już uporządkowany, rachityczne drzewka, ślady buldożerów na górce. Widoczne gospodarstwo Zagajewskich na rogu Deotymy i Żmichowskiej
https://images84.fotosik.pl/1024/9391c4885b17eb3egen.jpg
foto Teodor Hermańczyk, następny po Siemaszce znany fotograf Warszawy, który był "wielbicielem" naszego Moczydła

Widok z bloków na Deotymy, ok 1970 (T. Hermańczyk), widoczne na pierwszym planie zabudowania Żmichowska 17 (gospodarstwo Zagajewskich), widać również nieistniejącą ulicę Damasławską (następne gospodarstwo prawdopodobnie Żmichowskiej 13)
https://images81.fotosik.pl/1025/792b8636c08aeccegen.jpg

Zagajewscy z drona (1970/73?)
https://images84.fotosik.pl/1024/93f5df73b3ebf3d5gen.jpg

tym razem trochę historii ... Zagajewscy gospodarzyli tu przynajmniej od lat 30. Aleja N. Żmichowskiej nosiła wcześniej nazwę Łuszczewska
https://images84.fotosik.pl/1024/33f870d1d70ba27egen.jpg

powrót do lat 50. widok z górki na nieistniejącą ulicę Zagłoby
https://images83.fotosik.pl/1024/beeed83d8f329a57gen.jpg
Stolica 1956

Wylot Zagłoby od strony Górczewskiej, na horyzoncie majaczy górka (fot. T. Hermańczyk ok 1960, Cyfrowe Archiwum Woli)
https://images82.fotosik.pl/1026/bc8e1c2d3fee6dfagen.jpg

Dzisiejszy adres Górczewska 32 (okolice d. Zagłoby)
https://images84.fotosik.pl/1024/0b91626f93ba8ab8gen.jpg

Większość zdjęć zawdzięczam facebook'owym fun pages:
Jestem z Woli
Moje Osiedle Koło

Offline

 

#16 23.02.2019 20:00:49

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

do dzisiejszego wpisu zainspirowało mnie zdjęcie Ośrodka Karta (zamieszone kilka lat temu na ich fejsbukowym fanpage, zdjęcie autorstwa p. Hermana)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1550945657.jpg

zdjęcie z lata 1939, wykonane zostało w ciekawym miejscu (pomoc Warszawska Identyfikacja)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1550946820.jpg
do identyfikacji użyto niemieckiego zdjęcia lotniczego wykonanego po Powstaniu (widoczne zniszczenia)

osoby siedzą w miejscu gdzie jeszcze w 1935 był duży staw;
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1570348939.jpg
czerwona kropka Czorsztyńska 1, pub na Moczydle; w miejscu drewnianych zabudowań w środku kadru stoi dziś budynek Czorsztyńska 6;

na zdjęciu lotniczym z 1939 można obejrzeć całą panoramę Koła, widać na nim już tylko jego pozostałości największej glinianki;
https://www.warszawa.ap.gov.pl/1939/images/06-09.jpg

dziś siedzieli by ... gdzieś na górce (jak pisałem w poprzednich wpisach górka powstała w miejscu zasypanego największego stawu)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1570350649.jpg
drewniane budynki po prawej stronie, na zdjęciu "Ośrodka Karta" to właśnie posesja Zawiszy 43 (hip. 302/118), dzisiejszy adres Czorsztyńska 6 - oznaczona na czerwono

zasypywanie stawu rozpoczęło się wiec ok 1936, potwierdza to notatka prasowa z 1939 (wymieniony Zawiszy 43 jest widoczny na zdjęciu)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1550947148.jpg


zdjęcia z tego terenu, z przed II wojny, to olbrzymia rzadkość;
oto co udało mi się zebrać "z okolicy"
betonowe baraki "dla bezdomnych" przy ul. Zawiszy (przetrwały wojnę)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1550947790.jpg
baraki nie zmieściły się w kadrze siedzącej grupy; za to jak się dobrze przyjrzymy po prawej stronie nad dachami baraków majaczy komin cegielni Oppeheima

widok baraków na Zawiszy...lepiej widać komin cegielni (obok wieży kościoła św. Wojciecha)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1689523558.jpg

a jeżeli chodzi o komin, tak wyglądał widziany z okien budynku na Wolskiej, na pierwszym planie chłodnie Wolska 90; komin cegielni, ten po lewej
http://www.warszawa1939.pl/sites/default/files/styles/full/public/media_uploaded/obiekty/wolska/wolska_90_04.jpg

na koniec drewniany budynek Inowrocławska 3, który znajdował się obok niewidocznego na zdjęciu Inowrocławska 5, murowanego, wybudowany dla pracowników cegielni (autor zdjęcia, prawdopodobnie Minorski)
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1550948141.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (16.07.2023 18:09:38)

Offline

 

#17 5.04.2019 22:19:04

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

kiedyś wreszcie trafię zdjęcie Oppeheima! a teraz dzięki roox, cegielnia Merenholtza Wolska róg Elekcyjnej próżniejszy Park Sowińskiego ... dla wprawnego oka, między belkami zrujnowanego dachu, widać komin na Glinkach
https://audiovis.nac.gov.pl/i/PIC/PIC_107-976-3.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (5.04.2019 22:19:38)

Offline

 

#18 13.04.2019 20:21:28

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

Najstarsze jak dotąd, znane mi oznaczenie "glinianki" na Kole, na planie datowanym 1822 (wcześniej wyśledziłem ją ok 1856)
polecam stronę z planami Warszawy z lat 1703-1930
Zbiór map Warszawy 1703-1930 w archiwach francuskich

na planie widać ładnie Górczewską, odchodzącą ślepo od Młynarskiej; widać Płocką prawdopodobnie jeszcze wtedy drogę narolną oraz Moczydło-Gostyńską przecinającą skosem Górczewską; po prawo widać zbiornik wodny - nasze Glinki równolegle do Górczewskiej, na prawo od zbiornika, za pewne dzisiejsza Obozowa;
https://wszystkoconajwazniejsze.pl/wp-content/uploads/2016/03/btv1b8446437f.jpeg

mapę w lepszej rozdzielczości można zobaczyć tu >>
"Plan odgraniczenin territorium miasta Warszawy od obwodu Warszawskiego"

Idąc tym tropem znalazłem na Polonie, mapę datowaną 1801-50 (na tym samym podkładzie są inne datowane ok 1820); gdzie obok "naszego" stawu/glinianki jest oznaczony "szlachtuz wojskowy" czyli rzeźnie
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1555236081.jpg

tym razem wybrałem obszar od zachodu dzisiejsza Elekcyjna/Ciołka od wschodu Płocka; po prawej Wolska, po lewej dzisiejsza Obozowa, przez środek biegnie Górczewska

cały plan na Polonie
https://polona.pl/item/plan-okolic-wars … o:metadata

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (14.04.2019 12:07:01)

Offline

 

#19 5.10.2019 22:15:06

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

niedawno ukazała się ciekawa książka "Kamienica pod Geniuszem"
https://www.poczytaj.pl/ksiazka/kamieni … tom,423265
tu można kupić niedrogo
https://www.arkady.info/kamienica-pod-geniuszem.html

Autor K. Tom opisuje historię rodziny Oppenheim przez pryzmat rodzinnej kamienicy przez Królewskiej 31 (wspominam o niej we wpisach powyżej).
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1570302935.jpg
W prawdzie tematyka cegielni jest tylko jednym z wątków ale dla osób, które insertują się historią tej rodziny będzie to ciekawa pozycja

Ja uporządkowałem siebie kilka spraw
Autor przeprowadził badania geologiczne, dzięki temu wiemy z całą pewnością, że XIX- wieczni, warszawscy właściciele cegielni: Abram, Aron i Ber(ek) Oppenheim to rodzeni bracia Uszera;
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1570344146.jpg

tak więc możemy powiedzieć, że tej rodzinie zawdzięczamy dwa piękne parki w Warszawie, bo stawy w Parku Szczęśliwice to glinianki, pozostałości po cegielniach Arona i Berka (cegielnie Oppenheimów przestały tam działać ok 1914 wg książki K. Toma; produkcja, pod innymi właścicielami odbywała się do II wojny)
tak przy okazji, kto nie zna - polecam, fenomenalna strona z identyfikacją zdjęć, Ochota na Historię a na niej kilka zdjęć komina cegielni na Szczęśliwicach, zdjęć lotniczych samej cegielni i identyfikacji okolicznej zabudowy
http://och-historia.pl/szczesliwice/

Przy okazji "Braci Oppenheim", dowiedziałem się z powyższej publikacji, że często wspominany w moich wpisach Isser Kohen (firma Kohen & Oppeheim), był szwagrem Uszera (to chyba dość częsty zwyczaj w XIX wieku, przedstawianie męża siostry jako brata w nazwie firmy?)

Autor pochylił się również nad "prehistorią" rodziny; z książki dowiemy się o przodkach Uszera; mnie oczywiście zainteresował jego ojciec, Szlama Oppenheim, być może prekursor "cegielnianej potęgi" rodu. Prawdopodobnie swoje pierwsze doświadczenia z "gliną" zawdzięcza produkcji ceramiki na Solcu (dachówki, kafle, rury kanalizacyjne); pierwotnie, na podstawie "przewodnika Dzierżanowskiego" z 1869 myślałem, że na Solcu, Szlama miał swoją pierwszą cegielnię
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1570304461.jpg

Dzięki zainicjowaniu akcji, cały internet szuka cegielni na Solcu, nieoceniony M. Pogorzelski (fb: https://www.facebook.com/mokowawpl/ ), znalazł właściwe informacje:
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1570304921.jpg

Na podstawie powyższego "Przewodnika" można, założyć, że ojciec Uszera, był również w tym okresie, dzierżawcą "Cegielni Rządowej", pod ówczesnym adresem Jerozolimska hip 1600d (dziś to skrzyżowanie Grójeckiej i Dalekiej). Niestety w przewodniku wymieniony jest tylko "Oppenhejm", bez imienia. W 1869 brat Uszera, Abram był już dorosłym mężczyzną i może to on stawiał pierwsze kroki w przemyśle cegielnianym, dzierżawiąc cegielnie rządową?
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1570305448.jpg

Dla mnie największą, sentymentalną wartość ma "historia dotykana" przez pryzmat ludzi; autor książki przekazał mi zdjęcie, urodzonej we Francji w 1908 Janiny (Jeanne) z d. Oppenheim, zwanej przez rodzinę Niusią, wnuczki Uszera. W młodości mieszkała na Królewskiej 31 i może bywała na terenach cegielni dziadka? czyli przechadzała się, tak jak ja kilkadziesiąt lat później, po terenach dzisiejszego Parku Moczydło na Kole ....
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/_fora/kolejkamarecka/gallery/599_1570306104.jpg

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (8.10.2019 23:59:27)

Offline

 

#20 3.11.2019 13:34:17

marcinguzek

Użytkownik

Zarejestrowany: 5.07.2017
Posty: 403

Re: Glinianki na Kole

kiedyś jeden z kolegów "od cegielni" zażartował, że na temat Oppenheimów to mógłby doktorat napisać ... ja na to, potrzymaj mi piwo
zapraszam do osobnego wątku, o początkach cegielnianego biznesu rodziny Oppenheim, na Mokotowie
http://www.kolejkamarecka.pun.pl/viewto … 540#p35540

Ostatnio edytowany przez marcinguzek (3.11.2019 13:53:28)

Offline

 

                                 Czasy takie, że na fb też trzeba trochę istnieć - zajrzyjcie do nas i tam. A tu jesteśmy już od dobrych dziesięciu lat :)                                

adres IP


Stopka forum

RSS
Powered by PunBB 1.2.23
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora